Pigwa – charakterystyka rośliny
Pigwa, a właściwie cydonia oblonga jest rośliną pochodząca z krajów azjatyckich. Dokładniej występuje w takich miejscach jak Zakaukazie, Iran, Turkiestan, czy południowo-wschodnia Arabia. W naszym klimacie przyjmuje formę krzewu z rodziny różowatych. Jednak w swoich stronach potrafi osiągnąć rozmiary 8 metrów wysokości. Często mylona jest z pigwowcem.
Owoce pigwy są żółte i u większości odmian przyjmują podobne rozmiary, czyli ok. 6cm średnicy. Ze względu na specyficzny kwaśny smak i twardość nie jada się ich w surowej formie. Uprawa pigwy w Polsce nie jest trudna, co sprzyja jej rozprzestrzenianiu się.
Nic dziwnego, bowiem jej właściwości lecznicze dla ludzkiego organizmu są nieocenione. Przetwory z pigwy przydają się głównie w okresie wzmożonych zachorowań na grypę i przeziębienie. Bardzo popularne są miody, dżemy, marmolady, powidła, kompoty, soki, nalewki i wina z pigwy.
Pigwa nie jest skomplikowaną w uprawie ani wymagającą w pielęgnacji rośliną. Jest idealnym krzewem liściastym dla początkujących ogrodników lub osób, które nie lubią spędzać dużo czasu w ogrodzie.
Wartości odżywcze
Przeciętnie pojedynczy owoc pigwy waży około 125 gramów, co daje 71 kcal. Posiada niski indeks glikemiczny, więc energia uwalniana jest powoli. W swoim składzie zawierają bardzo dużą ilość witamin C, A, B6, tiamina, kwas foliowy. Dodatkowo są bogate w substancje czynne takie jak: garbniki, pektyny, olejek eteryczny, czy cukry. Posiadają również substancje mineralne: miedź, fosfor, żelazo, wapń, potas, cynk, sód i fosfor. Dodatkowo zawiera pektyny, które są rozpuszczalnym w wodzie błonnikiem.
Pigwa, a przeziębienie i grypa
Najważniejsza w tym temacie jest bardzo duża zawartość witaminy C (15mg w 100g). Nie od dziś bowiem wiadomo, że jest to substancja niezastąpiona przy wspomaganiu odporności. Niemałą rolę przy wzmacnianiu organizmu w okresie jesienno-zimowym mają również witaminy z grupy B. Podobnie jest ze wszystkimi wymienionymi powyżej substancjami mineralnymi, które dbają o barierę ochronną. Na różnych portalach kulinarnych i poświęconych zdrowiu można odnaleźć wiele przepisów podpowiadających jak dawkować pigwę na przykład w postaci soku z miodem, by pozbyć się suchego kaszlu, czy ogólnie przeziębienia.
Inne właściwości pigwy
Pigwa to nie tylko sposób na odporność. Zawarte w niej żelazo zabezpiecza organizm przed niedokrwistością, wapń jest podstawowym budulcem kości, magnez poprawia funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, z kolei potas działa pozytywnie na układ nerwowy. Zawarty w pigwie błonnik (w postaci pektyn) znajduje zastosowanie przy oczyszczaniu organizmu z toksyn i niepożądanych substancji przemiany materii. Dodatkowo owoce działają bakteriobójczo, więc sprawdzają się przy łagodzeniu podrażnień skóry. Przetworzona pigwa wspomoże również wątrobę, obniży poziom złego cholesterolu i cukru. Powinni ją stosować również ci, którzy cierpią na niestrawność, nieżyt żołądka i jelit. Nawet pestki tego owocu są przydatne, bowiem stosuje się je w przypadkach braku apetytu. Co istotne przetwory z pigwy można spokojnie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią. Jest to niezwykle istotna informacja, ponieważ właśnie w tych okresach czasu kobietom nie wiele pozostaje alternatyw w przypadku zachorowania.
Pigwa – jak uprawiać?
Pigwa pochodząca z krajów azjatyckich w naszym klimacie przybiera postać krzewu. Jest to ciekawe, ponieważ naturalnie jest drzewem, które potrafi osiągnąć wysokość nawet 8 metrów. Jest ona średnio popularna mimo iż jej właściwości lecznicze dla ludzkiego organizmu są niezwykłe. Zawiera wiele witamin, minerałów i składników wspomagających funkcjonowanie organów. Dodatkowo bardzo często mylona jest z pigwowcem, zdecydowanie bardziej popularnym w naszym kraju. Podstawową różnicą między tymi dwiema roślinami, jest wielkość owoców. To właśnie owoce pigwy są większe. Jest to wspaniała roślina ozdobna, której owoce można przetwarzać na rożne sposoby.
Jakie stanowisko i gleba?
Należy pamiętać, że pigwa przystosowana jest do ciepłego i suchego klimatu. Jest to krzew/drzewo bardzo wrażliwe na zmiany temperatur. Lubi przemarzać zimą. Niekorzystne są dla niej otwarte przestrzenie, najlepiej będzie sadzić ją w miejscu osłoniętym od wiatru. Jeśli te warunki nie zostaną spełnione to roślina będzie znacznie osłabiona we wzroście, a jej owoce będą znacznie mniejsze. Jeśli chodzi o glebę, to powinna ona mieć lekko kwaśny odczyn. PH gleby nie powinno być niższe od 5, 9 i wyższe niż 7, ponieważ wtedy pigwa będzie narażona na niedobory żelaza. Dodatkowo gleba musi być żyzna, wilgotna i dobrze przepuszczalna. Jest to roślina dość kapryśna jeśli chodzi i nawodnienie gleby. Nie lubi nadmiaru, ani niedoboru wody. Mimo wszystko zdecydowanie lepiej znosi susze niż ulewne deszcze.
Sadzenie
W naszym klimacie pigwę sadzi się z sadzonek wegetatywnych lub szczepienia na dzikiej pigwie. Sadzenie należy zaplanować na wiosnę (pod koniec marca) lub na jesień. Roślinę wsadza się do wcześniej przygotowanego dołka o głębokości około 30cm i zbliżonej do tego szerokości. Odstępy między sadzonkami nie powinny być mniejsze niż 3 metry. Ważne jest to jaką odmianę się sadzi, bowiem dla krzewu przyjmuje się 5×5 natomiast dla drzewa 6×5. Jeśli sadzenie odbywa się jesienią to należy osłonę pnia z ziemi (kopczyk), która trzeba usunąć gdy miną przymrozki. Przed wsadzenie sadzonki należy przyciąć jej korzenie, a po posadzeniu delikatnie obsypać ziemią i lekko ugnieść. Konieczne jest obfite podlanie tuż po zasadzeniu. Późną wiosną natomiast należy skrócić drzewko na wysokość około 80cm.
Mimo, iż pigwa jest rośliną dość wymagającą to z pewnością warto zainwestować trochę czasu w jej uprawę. Trudy pielęgnacji wynagrodzą jej owoce, których zastosowanie jest naprawdę ogromne.
Odmiany pigwy
Pierwszą odmianą jest Bereczki o dużych owocach kształtu szeroko gruszkowatego. Jest to silne drzewo, rosnące. Druga to Ursynowska – drzewo cechujące się średnio silnym wzrostem, które potrafi regenerować występujące zimą przemarznięcia. Jego owoce są duże w kształcie jabłka. Trzecią odmianą jest Portugalska, która ma specyficzne i duże wymagania co do gleby i warunków atmosferycznych. Posiada duże, gruszkowate, aromatyczne owoce. Odmiana Champion ma owoce kształtu jabłka. Z kolei piąta odmiana Vranja charakteryzuje się dużymi owocami w kształcie gruszki.
Pigwa – jak pielęgnować
Pigwa to roślina w naszym klimacie występująca jako krzew lub niewielkie drzewo (do 3m wysokości). Przyłączona została do rodziny różowatych. Jej kwitnienie ma miejsce stosunkowo późno, ponieważ dopiero pod koniec maja lub na początku czerwca. Kwiaty pigwy są bardzo efektowne, białe o średnicy 5cm. Dodatkowo są miododajne. Z kolei jej liście ciemnozielone z wierzchu od spodu mają kolor szarozielony i są mocno owłosione. W okresie jesiennym ulegają przebarwieniu na kolor żółty i pomarańczowy.
Pielęgnacja rośliny
Pierwszym zabiegiem pielęgnacyjnym jest przycięcie pigwy pod koniec wiosny. Posadzoną pod koniec marca roślinę należy przyciąć na około 80cm nad ziemią. Druga zasada to ochrona krzewu, czy drzewa na czas występowania przymrozków. Zastosować należy kopczyki z ziemi, które usuwa się wraz z nadejściem wiosny. Do ochrony zastosować można również ściółkę. Jest to roślina którą należy nawozić. Używa się do tego celu kompostu, który należy równomiernie rozłożyć. Jest to roślina, która się przycina, jednak nie specjalnie inwazyjnie. Stosuje się jedynie usuwanie chorych, uszkodzonych lub krzyżujących się pędów. Koronę drzewa należy formować i dbać o to, by obecnych było od 6 do 8 konarów.
Oczywiście trzeba zwracać uwagę na to by się nie zacieniały wzajemnie. W kolejnych latach wzrostu stosuje się delikatne cięcia, które mają na celu zrobienie prześwitów. Wszystko to w trosce o jak najlepszy dopływ światła. Drzewko można również odmładzać, wtedy przycina się wszystkie pędy. Nie powinno być obaw przed takim zabiegiem, ponieważ roślina wypuści nowe, liczne pędy. Systematycznie należy dbać o usuwanie odrostów, które wybijają się z podkładki, na której pigwa została zaszczepiona. Pigwa przez rok zużywa 51 kg N/ha, 7, 6 kg P/ha, 53 kg K/ha, 52, 5 kg Ca/ha, 12, 8 kg Mg/ha składników pokarmowych. Roślina ta jest podatna na szkodniki i choroby takie same jak w przypadku jabłoni, czy gruszy. W związku z tym powinno się stosować odpowiednie środki ochronne. Ważne jest by ściśle stosować się do zaleceń zamieszczonych na opakowaniach.
Owoce pigwy
Duże, dekoracyjne, początkowo zielonożółte zmieniają się w cytrynowożółte. Owoce są bardzo aromatyczne, swoim kształtem w zależności od odmiany krzewu/drzewa przypominają tak jabłko jak i gruszkę. Pokryte są delikatnym łatwo ścieralnym kutnerem (gęste poplątane włoski). Owoców pigwy nie je się na surowo, ponieważ są one naturalnie twarde i kwaśne. Jednak idealnie nadają się na rozmaite przetwory, czy to nalewki, dżemy, marmolady, soki czy wina.
Zbiory i przechowywanie owoców
Owoce należy zbierać bardzo ostrożnie, ponieważ są one bardzo podatne na uszkodzenia. E efekcie niewłaściwy zbiór może zapoczątkować proces gnicia. Pigwę należy przechowywać w odosobnieniu od innych owoców. Jest to związane z wydzielanym przez nią etylenem. Substancja ta jest odpowiedzialna za szybsze dojrzewanie. Dodatkowo owoce pigwy wydzielają bardzo silny aromat, co również nie sprzyja przechowywaniu ich z innymi gatunkami. Przechowywać je można przez kilka tygodni w chłodni.